Causes and Prevention of Diabetes | मधुमेह काय आहे? तो का होतो? आणि तो बरा कसा होतो? याविषयी सर्व काही जाणून घ्या!
Causes and Prevention of Diabetes | मधुमेह (Diabetes) ही अशी स्थिती आहे जिथे तुमच्या रक्तातील ग्लुकोजची (Blood Glucose) पातळी वाढते. रक्तातून ग्लुकोज पेशींमध्ये नेणे हे हार्मोन इन्सुलिनचे (Insulin Hormones) काम आहे जिथे त्याचा ऊर्जा म्हणून वापर केला जाऊ शकतो. जेव्हा त्या प्रक्रियेत अडथळा येतो तेव्हा तुमच्या रक्तातील ग्लुकोजची पातळी वाढते आणि तेव्हाच तुम्हाला मधुमेह होतो. (Causes and Prevention of Diabetes)
मधुमेहाचे अनेक प्रकार आणि अनेक उपप्रकार आहेत. (What are the Types of Diabetes?)
यापैकी दोन मुख्य म्हणजे टाइप 1 आणि टाइप 2 मधुमेह. टाइप 1 मधुमेह किंवा किशोर मधुमेह ही एक अनुवांशिक स्थिती आहे जिथे तुमचे स्वादुपिंड इन्सुलिन तयार करत नाही. या प्रकारच्या मधुमेहासाठी बाह्य इन्सुलिन घ्यावे लागते. या प्रकारच्या मधुमेहासाठी इन्सुलिन इंजेक्शन्स बंद करणे हा पर्याय नाही.
टाइप 1 मधुमेहाचे निदान बालपणातच होते. (Type 1 Diabetes)
मधुमेहाचा सर्वात सामान्य प्रकार म्हणजे टाइप 2 मधुमेह. बहुसंख्य लोकांकडे हे आहे. या प्रकारचा मधुमेह नाही कारण तुमचे शरीर इन्सुलिन तयार करत नाही. कारण तुमच्या शरीराची इन्सुलिनची संवेदनशीलता कमी झाली आहे. किंवा दुसऱ्या शब्दांत तुमचे शरीर इन्सुलिनच्या क्रियेला प्रतिकार करत आहे. याला इन्सुलिन रेझिस्टन्स म्हणतात.
टाइप २ मधुमेह हा जीवनशैलीचा विकार आहे! (Type 2 Diabetes)
तुमचे शरीर 2 प्राथमिक कारणांमुळे इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता विकसित करते (इतर देखील आहेत)
जास्त कर्बोदकांचे सेवन (Carbohydrates)
जास्त कार्ब सेवन म्हणजे अधिक ग्लुकोज साफ करणे, स्वादुपिंडाला इन्सुलिनचे जास्त उत्पादन करण्यास भाग पाडणे.
वारंवार जेवण
अधिक वेळा तुम्ही खाता/पिता, इन्सुलिन अधिक वेळा क्रियाशील होते आणि तुमची इन्सुलिनची मूलभूत पातळी जास्त असते.
एक साधर्म्य म्हणून, विचार करा जेव्हा तुम्ही डोस औषध घेता किंवा त्याच प्रमाणात अल्कोहोल रोज प्याल तेव्हा काय होते? तुमचे शरीर त्याच्याशी जुळवून घेते आणि तुम्हाला समान डोस/मात्रामधून समान परिणामकारकता मिळत नाही. समान तर्क. उच्च बेस इन्सुलिन पातळी = त्याच्याकडे कमी संवेदनशीलता.
अधिक कर्बोदके/वारंवार जेवण 
अधिक ग्लुकोज अधिक इन्सुलिन कमी झालेली इन्सुलिन संवेदनशीलता इन्सुलिन प्रतिरोधकता प्रकार 2 मधुमेह. तुमच्या रक्तातील साखरेच्या नियंत्रणाचे मूल्यांकन करण्यासाठी अनेक रक्त चाचण्या आहेत
HbA1C
उपवास/पीपी ग्लुकोज (Fasting Glucose)
उपवास/पीपी इन्सुलिन (Fasting Insulin)
HbA1C किंवा Glycated हिमोग्लोबिन हे तुमच्या रक्तातील ग्लुकोजच्या 3 महिन्यांच्या सरासरीसारखे आहे. या पॅरामीटरमध्ये जास्त चढ-उतार होत नाही.
मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार,
HbA1C < 5.7 = सामान्य
HbA1C btwn 5.7-6.5 प्री डायबेटिक
HbA1C> 6.5 मधुमेही
HbA1C हा रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीव्यतिरिक्त काही घटकांनी प्रभावित होतो. तुमच्या प्रॅक्टिशनरला त्यांचे विश्लेषण करू द्या.उपवास आणि पीपी (Post Prandial Glucose) ग्लुकोज चाचणी फक्त संबंधित वेळी रक्तातील ग्लुकोजची पातळी मोजते. कृपया PP ग्लुकोज/इन्सुलिनची चाचणी करण्यापूर्वी योग्य पूर्ण जेवण घ्या. नेमसेक स्नॅक घेतल्याने संख्या कमी होईल, परंतु तुम्ही स्वतःला मूर्ख बनवत आहात! तुमच्या रक्तातील इन्सुलिनची पातळी तपासणे महत्त्वाचे आहे: उपवास इन्सुलिन आणि/किंवा पीपी इन्सुलिन. या चाचण्या डॉक्टरांद्वारे सहसा नमूद केल्या जात नाहीत आणि बहुतेक संपूर्ण शरीराच्या पॅकेजचा भाग नसतात. पण कृपया त्यांची चाचणी घ्या! पीपी इन्सुलिन चाचणी ही फास्टिंग इन्सुलिनपेक्षा चांगली सूचक आहे.
इन्सुलिनची चाचणी घेणे महत्त्वाचे आहे कारण मधुमेह आणि इतर चयापचयाशी आजार होण्याआधी तुम्ही इन्सुलिनचा प्रतिकार करू शकता.
सामान्य Hba1C/ग्लूकोज पातळी म्हणजे तुमच्या रक्तातील ग्लुकोजचे नियंत्रण उत्तम आहे असे नाही.
निरोगी व्यक्तीसाठी, रक्तातील ग्लुकोज आणि इन्सुलिन दोन्ही पातळी सामान्य असतात. इन्सुलिन प्रतिकाराच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात, रक्तातील ग्लुकोज/HbA1C सामान्य असू शकते, परंतु उच्च इन्सुलिन पातळीसह.
समजा एखाद्या व्यक्तीला HbA1C 5.2, आणि फास्टिंग इन्सुलिन 5 आणि दुसऱ्या व्यक्तीला HbA1C 5.2 आणि फास्टिंग इन्सुलिन 10 आहे. कोण निरोगी आहे?
व्यक्ती १!
कारण ग्लुकोजची पातळी नियंत्रणात ठेवण्यासाठी (त्याच प्रमाणात), दुसऱ्या व्यक्तीच्या शरीराला पहिल्या व्यक्तीच्या शरीरात तयार होणाऱ्या इन्सुलिनच्या दुप्पट प्रमाणात उत्पादन करावे लागते.
म्हणजे व्यक्ती 1 ही व्यक्ती 2 पेक्षा जास्त इंसुलिन संवेदनशील असते.
जेव्हा इन्सुलिनची संवेदनशीलता बिंदूपर्यंत कमी होते तेव्हा रक्तातील ग्लुकोज किती प्रमाणात इन्सुलिन असते ते कमी ठेवता येत नाही, म्हणजे T2D.
प्रीडायबेटिस म्हणजे मधुमेह!
टाइप 2 मधुमेहासाठी उपाय
कमी कार्बयुक्त आहार
उपवास (काही औषधे घेत असल्यास काळजी घ्या)
शारीरिक हालचाल
